De weg naar de arbeidsmarkt is voor mensen in armoede vaak bezaaid met drempels en barrières die het parcours veel te complex maken. Samen met het Netwerk tegen Armoede formuleerden we een aantal aanbevelingen om het recht op werk te verzekeren.
Onze aanbevelingen
1. Zorg voor een integrale trajectbegeleiding op maat en tempo van elk individu
We vragen om trajecten naar werk meer op maat van de werkzoekende te maken. Op dit moment ligt de focus in trajectbegeleiding sterk op snel een job vinden. Trajecten zonder vooraf vastgelegd eindpunt zouden echter mogelijk moeten zijn voor wie dit nodig heeft. Trajectbegeleiders moeten meer aandacht hebben voor duurzame toeleiding in plaats van een snelle (tijdelijke) oplossing. Daarnaast wordt er tijdens een trajectbegeleiding op dit moment niet tegemoet gekomen aan de verschillende noden die een werkzoekende heeft. Zo is het belangrijk eerst te kijken naar basisvoorwaarden zoals een goede woning, toegang tot vervoer, kinderopvang, digitale toegang… Wanneer dat allemaal in orde is, is het veel makkelijker om mentale ruimte te maken om (betaald) werk te zoeken en te behouden. Daarom is er lokaal een begeleiding over organisaties heen nodig. Op die manier worden werkzoekenden geholpen op alle levensdomeinen.
2. Verzeker dat langdurig werkzoekenden hun recht op een toereikende werkloosheidsuitkering behouden.
Voor veel mensen in armoede is de afstand tot de arbeidsmarkt erg groot. Het verkleinen van die afstand vraagt zowel mentale als financiële ruimte om de nodige stappen richting werk te zetten. Dit lukt niet wanneer mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt weggehaald worden van het statuut werkloosheid en begeleiding naar werk hen pas terug benadert zodra bepaalde randvoorwaarden in orde zijn. Mensen komen dan ongewild vast te zitten in de niet-beroepsactiviteit zonder de financiële zekerheid van een werkloosheidsuitkering en kwalitatieve begeleiding. Niet sanctionering, maar intensieve ondersteuning is de sleutel naar succes.
3. Garandeer eerlijke arbeidsvoorwaarden voor iedere werknemer
Mensen in kwetsbare posities vinden vaak werk in tijdelijke en slecht betaalde jobs in precaire werkomstandigheden. Ze werken in systemen van uitzendarbeid, dienstencheques of de platformeconomie. Dit zorgt zelden voor een verbetering van hun levenskwaliteit. We vragen daarom om voldoende garanties in voor werknemers die tewerkgesteld zijn in flexibele arbeidssystemen. Daarbij is het belangrijk een kwaliteitsvolle job en waardig inkomen te garanderen. Ook komen mensen in armoede in hun traject naar werk vaak terecht in een aaneenschakeling van onbetaalde stages. Die stages leiden uiteindelijk niet altijd tot een betaald contract en mensen bouwen er geen volwaardige sociale zekerheid mee op. ‘Gelijk loon voor gelijke arbeid’ betekent ook een eerlijke vergoeding voor stages. Daarom is het nodig de mogelijkheden tot opbouw van sociale rechten tijdens trajecten naar werk te onderzoeken.
4. Zet stappen naar inclusieve werkgelegenheid
Een inclusieve arbeidsmarkt is een gedeelde verantwoordelijkheid. Dat vraagt ook om inspanningen vanuit de werkgevers. Met een armoedebewust HR-beleid kunnen stappen gezet worden naar een inclusieve werkplek. Armoede is namelijk niet meteen opgelost mensen in armoede aan het werk zijn. Ook op de werkvloer komen ze heel wat drempels of uitsluitingsmechanismen tegen. Werkgevers hebben alleen niet altijd de kennis of vaardigheden die nodig zijn voor de begeleiding en retentie van kwetsbare werknemers.
Naast die drempels, worden mensen in armoede ook vaak geconfronteerd met discriminatie op de werkvloer. Overheden kunnen discriminatie bij aanwerving in kaart brengen via systematische praktijktesten. Daarbij kunnen ze werknemers op hun verantwoordelijkheid wijzen om een preventiebeleid voor gelijke behandeling op de werkvloer uit te werken. De addenda non-discriminatie bij de sectorconvenants kunnen hier een belangrijke rol in spelen.
5. Waardeer de werkgelegenheid in de sociale economie op tot volwaardige job
Een job in de regulier arbeidsmarkt is niet voor iedereen haalbaar. Daarom is het belangrijk voldoende laagdrempelige jobs in de sociale economie te voorzien. Werknemers in de sociale economie verdienen eveneens een duurzaam loopbaanperspectief met écht maatwerk met voldoende begeleiding en een waardig loon. Voor werknemers moet er daarom de optie zijn om in de sociale economie tewerkgesteld te blijven (of naar terug te keren) voor wie dat nodig is, en mogelijkheden tot doorstroom zijn voor wie daar klaar voor is.
Op lokaal niveau vragen we om kleinschalige ondernemingen met een aanbod binnen de lokale diensteneconomie te behouden, naast het individuele en collectieve maatwerk. Dankzij hun kleinschaligheid bieden ze tewerkstelling met de nodige expertise en begeleiding op maat. Ze kunnen ook een lokaal dienstenaanbod ontwikkelen gericht op mensen in armoede die anders minder toegang tot bepaalde diensten zouden hebben (bv. kinderopvang, sociaal restaurant…).
Lees ook de getuigenissen van onze bezoekers over hun ervaringen met werken of hun zoektocht naar werk
