Naast de kwaliteit en betaalbaarheid op de private huurmarkt, stellen we vast dat nog steeds zeer veel mensen die leven in precaire situaties slachtoffer zijn van discriminatie op de woningmarkt.
Onze aanbevelingen
- Investeer in een systeem van ondersteuning voor private verhuurders, waarbij ze ondersteund en ontzorgd worden om kwaliteitsvolle woningen betaalbaar te verhuren. Zo maak je de huurmarkt aantrekkelijk voor potentiële verhuurders en investeerders en kan je het huuraanbod uitbreiden en de krapte tegen gaan. Concreet verwijzen wij naar het advies van de Vlaamse Woonraad uit 2019, dat een goede aanzet geeft voor een stelsel van geconventioneerd verhuren.
De MijnVerbouwLening zet al een stap in de juiste richting, maar dit kader kan verder uitgewerkt worden.
- Voer op lokaal niveau een daadkrachtig antidiscriminatiebeleid zodat ook mensen in precaire situaties de nodige kansen krijgen. Zet actief praktijktesten in.
Nieuw toewijzingsysteem sociale huur
Naast een groot tekort aan sociale woningen, dreigen veel mensen uitgesloten te worden van het recht op sociale huisvesting. Een nieuw toewijzingssysteem dat de Vlaamse regering vanaf 2023 wil invoeren, dreigt de meest kwetsbare kandidaat-huurders met de grootste woonnood uit te sluiten.
In dat nieuwe toewijzingssysteem zal de kandidaat-huurder voor 80% van de toewijzingen moeten aantonen dat hij in de laatste tien jaar minstens vijf jaar onafgebroken in dezelfde gemeente of in het werkingsgebied van de woonmaatschappij woont. Deze voorwaarde kan niet afgezwakt worden, maar lokaal wel nog verder verstrengd.
De uitgesproken focus op lokale binding wordt zo een echt uitsluitingsmechanisme. Wie in een andere regio wil gaan wonen en nood heeft aan een sociale woning, wordt dat in de praktijk belet. Ook wie eens een jaar in een andere gemeente heeft gewoond, riskeert door het woord ‘onafgebroken’ al op een cruciaal moment niet meer in aanmerking te komen. Wie in een andere streek wil gaan wonen omwille van bijvoorbeeld huiselijk geweld, omdat de kinderen in die regio zijn gaan wonen, omdat je nog niet zo lang in het land bent of omdat je daar werk hebt gevonden, maakt in de praktijk quasi geen kans meer op een sociale woning.
20% van de toewijzingen gebeuren als ‘versnelde toewijzing’. Mensen met een extra of acute kwetsbaarheid op de woonmarkt kunnen via deze weg instromen. Voor deze 20% toewijzingen wordt geen lokale binding opgelegd.
Deze instroommogelijkheid komt in de plaats van de bestaande versnelde toewijzingen bij sociale huisvestingsmaatschappijen en het puntensysteem van de sociale verhuurkantoren, die voorrang mogelijk maken voor gezinnen in de meest dringende nood. Beide systemen zijn vandaag goed voor bijna 30% van de nieuwe toewijzingen van sociale woningen.
Met versnelde toewijzingen zijn sociale huurwoningen een effectief instrument om dreigende en bestaande dak- en thuisloosheid aan te pakken. Met maar 20 in plaats van 30% van het huidige aantal toewijzingen aan deze kwetsbare huurders, zullen meer mensen op straat terecht komen en langer in noodwoningen en andere opvangsystemen moeten verblijven.
